Teagmháil / Contact
E-phost: aingealtoibin@gmail.com

Liam Mac Cionnaith,
Cisteoir na Daonscoile,
Móin Minit,
Cathair Chinn Lis,
Co. Luimní

Daonscoil na Mumhan Cúrsa Gaeilge

17-19 Lúnasa 2021


Seo thíos Clár na Daonscoile mar atá leagtha amach don bhliain seo 2021. Is féidir freastal ar na himeachtaí seo go léir saor in aisce ach caithfear clárú chun go seolfar nasc chugat. Chun clárú, ní gá ach do sheoladh ríomhphoist a sheoladh chuig: aingealtoibin@gmail.com

Ag clárú duit, tá cead á thabhairt agat dúinn do ríomhphost a úsáid chun tú a choinneáil ar an eolas faoi imeachtaí breise a eagrófar i rith na bliana. Beidh fáilte agus fiche romhat ag an Daonscoil ar ‘Zúm’.

Cúrsa na Múínteoirí: Ní bheidh an cúrsa seo ar siúl i mbliana.

This year’s programme has been organised as follows. All events are free to attend but you will need to register in order to receive a link for participation. To register, please send your email address to: aingealtoibin@gmail.com

By registering you will be giving consent to keep you informed of additional events which will be going ahead during the year.

We look forward to welcoming you “Virtually”.

Go gcumhdaí Dia sibh.
Irene Ní Fhlanagáin (Cathaoirleach) Aingeal Tóibín (Rúnaí).

Ar son an choiste.
Seachtain de chainteanna, imeachtaí agus craic i nGaeltacht na nDéise / A week of talks, activities and friendship in the Waterford Gaeltacht.

Clár/Programme   |   Daonscoil   | Nótaí beathaisnéise

Daonscoil

Cuspóir agus Fealsúnacht
Bunaíodh Daonscoil na Mumhan mar sheachtain chaidrimh agus oideachais do dhaoine fásta a labraíonn an Ghaeilge - seacht lá ina shnaidhmfí forbairt chultúrtha agus foghlaim, cairdeas agus canadh, ceol agus cadráil, éisteacht le malairt tuairime agus lorg fios fátha. Sos é freisin ó thiaráil na bliana fada, saoire in aice na farraige.

Bíonn fís na hÉireann athGhaelaithe mar chúlra don Daonscoil agus déantar talamh slán de gur rí-thábhachtach don náisiún ár dteanga féin a bheith á labhairt.

Aims and History
The Munster Folk School was established in 1953 as an educational week for adults mostly. The educational methods used ensure a most enjoyable week is had by all - lectures, debates, symposia, classes for all levels of Irish language competence, poetry reading, recitals, recitation and poetry writing, art classes, a variety of games, swimming, hill walking, bus tours, music, choral singing and more.

A vision of Ireland where the Irish language flourishes imbues everything we do at the Daonscoil. As is obvious, all aspects of Irish culture are encouraged.

Stair na Daonscoile
I 1952 mhol Pádraig Ó hÍceadha, feirmeoir óg ó Dhúthalla, gur chóir tionól seachtaine do Ghaeilgeoirí a eagrú gach bliain. Ghlac Dáil na Mumhan de Chonradh na Gaeilge leis an moladh seo agus deineadh amhlaidh.

Le comhoibriú ón bhFear Mór, Bainisteoir Choláiste na Rinne sna Déise, bhí an chéad tionól sa Rinn. Agus is i gColáiste na Rinne a tionóladh gach Daonscoil ó shin i leith. Níor tugadh "Daonscoil" ar an ócáid go ceann tamaill agus ní bhíodh aon téama faoi leith don tseachtain sna blianta tosaigh. Ní ba dhéanaí socraíodh ar théama a roghnú don scoil. Mar shampla ba é téama 2002 "Caoga Bliain faoi Bhláth".

Lean Pádraig Ó hÍceadha mar Stiúrthóir na Daonscoile ó 1953 go 1999. Tá Pádraig Ó Dálaigh ina Chisteoir ó 1958 i leith. Bhí a lán daoine eile, leis, a chaith a ndúthracht leis an tionsnamh.

Ó 1996 i leith bíonn Daonscoil an Fhómhair i nGuagán Barra, in Iarthar Chorcaí. Deireadh seachtaine i Mí Dheireadh Fómhair a roghnaítear don ócáid seo.

Seoladh leabhar cuimhní in ómós do Phádraig Ó hÍceadha sa Rinn i 2002.

History of the Daonscoil
Since its inception in 1953 at the suggestion of a young farmer, Pádraig Ó hÍceadha, the Daonscoil has been held at Coláiste na Rinne (Ring College) in County Waterford. In later years, a debate and discussion theme has been set each year. In 2002, for example, to celebrate the Daonscoil's 50th Anniversary, the theme was "Caoga Bliain Faoi Bhláth".

An additional autumn Folk School has also been held since 1996 in Guagán Barra in County Cork. It, too, has a special theme.

Clár

An Mháirt: 17ú
10.00-10.45Rang Amhránaíochta le Áine Ní Fhiannusa
11.00-12.00Léacht an Lae - Séamie Ó Néill
2.00-3.00Filíocht / Litríocht - Áine Uí Fhoghlú
An Chéadaoin: 18ú
10.00-10.45Grianghrafadóireacht - Liam Suipéal
11.00-12.00Léacht an Lae - Treasa Ní Dhochartaigh
2.00-3.00Filíocht / Litríocht - Áine Uí Fhoghlú
An Déárdaoin: 19ú
10.00-10.45Amhránaíocht - Áine Ní Fhiannusa
11.00-12.00Léacht an Lae - Donnchadh Ó Treasaigh
2.00-3.00Tráth na gCeist - (5 bhabhta x 6 cheist)
7.00-8.00Clabhsúr agus Airneán - Anne Mulqueen agus aíonna

Nótaí beathaisnéise - Biographies

Donncha Ó Treasaigh
Ceapadh Donncha Ó Treasaigh ina Stiúrthóir Scoileanna do Bhord Oideachais Luimnigh agus an Chláir i mBealtaine 2019. Ba é an chéad phríomhoide ar Ghaelcholáiste Luimnigh agus ceannaire ar fhorbairt na scoile a d’fhás ó aon mhac léinn agus tríocha i 2006 go dtí seacht gcéad i 2019. As an gCeapach Mhór i dTiobraid Árainn Donncha agus d’fhreastail sé ar Scoil na mBráithre Críostaí i nDún, Co. Luimnigh. Is máistir é san eolas teicneolaíochta agus bhí lámh aige in an-chuid clár náisiúnta do mhúinteoirí bunscoile agus meánscoile. Rinne sé caint inspioráideach, spreagúil ar an gClár ‘Seal le Daithí’ i 2019.

Teideal a léachta: Bua an Ghaeloideachais agus conas an Ghaeilge a chur i mbéal an Phobail

Seamie Ó Néill
Tá Seamie Ó Néill ina cheannaire ar Oideachas agus ina Stiúrthóir ar Shocrúchán Scoile sa Roinn Froebel de Bhunscolaíocht agus d’Oideachas Luath-óige in Ollscoile Mhá Nuad. Thosaigh sé amach mar mhúinteoir bunscoile agus bhí sé ina dhiaidh sin ina phríomhoide ar Bhunscoil Bhanríon na nAingeal i mBaile Átha Cliath roimh a ghabháil isteach i gColáiste Froebel i 2001. Bhí ról tábhachtach aige ansin ar Bhord na nGobharnóirí agus é bainteach leis an gComhairle Náisiúnta Churaclaim. Tá Seamie sáite i ngach gné d’oideachas na n-óg agus ina bhall d’iliomad coistí.

Teideal a léachta: An Córas Oideachais: Moladh, Moltaí agus Ceisteanna

An tOllamh Teresa O’Doherty
Tá Teresa O’Doherty ina hUachtarán ar Institiúid Oideachais Marino ó Bhealtaine 2018. Tá sí ina hollamh comhoibrithe do Scoil Oideachais Choláiste na Tríonóide ó 2021. Thosaigh sí a saol mar bhunmhúinteoir i gCill Mocheallóg, Co. Luimnigh agus sa Mhodh Scoil sa Chathair. Bhí sí níos déanaí ina léachtóir in Ollscoil Luimnigh agus chuaigh sí as sin ag léachtóireacht go dtí Coláiste Oiliúna Mhuire gan Smál, áit a raibh sí ina léachtóir príomha agus ina ceannaire ar an Oideachas anall go dtí gur bhog sí go Marino i 2005. Tá Teresa ina ball de réimse leathan coistí acadúla, proifisiúnta agus riarthóra. Tá sí freisin ina hUachtarán ar Chumann Staidéar Oideachas na hÉireann. Is liosta le háireamh iad na leabhair go léir atá foilsithe aici i ngnéithe éagsúla Oideachais, ina measc an leabhar ‘Irish Speakers and Schools in the Gaeltacht 1900-present’.

Teideal a Léachta: An tOideachas agus Mórtas Cine i scoileanna ilchultúrtha, ilteangacha an lae inniu

Áine Uí Fhoghlú
Duine de mhórscríbneoirí nua-aimseartha na Gaeilge is ea Áine Uí Fhoghlú as Gaeltacht na nDéise. Iar-mhúinteoir meánscoile a bhfuil iliomad leabhar foilsithe aicí thar na blianta , ina measc trí chnuasach filíochta agus úrscéalta do dhaoine fásta agus do dhéagóirí. Tá mórán duaiseanna bronnta uirthi agus ta sí ar eolaire Scríbhneoirí sna Scoileanna le hÉigse Éireann. Tá sí sáite go doimhin sa chultúr agus tiomanta do chaomhnú stair na háite san oideachas. D’fhoillsigh Áine mór-shaothar neamh-fhicsin sa bhliain 2019 a seoladh le linn na Daonscoile; “ Scéalta agus Seanchas” , seoda béaloidis ó Ghaeltacht na nDéise.

Tabharfaidh sí dhá rang faoi na teidil seo:

  • Laochra Déiseacha a d’fhág rian ar an Oideachas
  • An Béaloideas sa Ghaeltacht; Oidhreacht Luachmhar le caomhnú

Áine Ní Fhiannúsa
Amhránaí aitheanta is ea Áine a saolaíodh agus a tógadh i gCeapach Choinn, i ndúthaigh Ghaeilge Sliabh gCua. Múineann sí Rang Amhránaíochta gach bliain ag Daonscoil na Mumhan . Tá cur amach thar an ghnáth aicí ar na hamhráin traidisiúnta agus cur chuige fuinniúil, tarraingteach. Tá sí ina hUachtarán ar an gComhdháil Cheilteach agus tá dlúth-bhaint aicí le fada an lá le Mainistir Mhellerí, ag eagrú ócáidí agus cúrsaí ceoil ann.

Déanfaidh sí meascán ilghnéitheach de Ranganna agus Ceardlanna Amhránaíochta ag an Daonscoil.

Liam Suipéil
Bhí Liam Suipéil ina bhainisteoir ar Choláiste na Rinne ó 1989 anall go dtí 2018. Údar agus scéalaí a chuireann suim faoi leith i gcúrsaí grianghrafadóireachta is ea Liam. Tá neart samplaí dá mháistreacht sa cheird seo le feiscint insan leabhar éachtach “The Personality of a Coastline”, foilsithe aige sa bhliain 2019. Lena shaineolas ar an dinnseanchas agus bua oirfideach na cainte bíonn cuimhní croíúla ag na cuairteoirí go léir a thógann sé ar shiúlóidí anois ina am scoir.

Teideal an ranga aige: Cúrsaí grianghrafadóireachta agus an stair áitiúil

Anne Mulqueen
Saolaíodh agus tógadh Anne Mulqueen i gCaisleán Uí gConaing, Co. Luimnigh ach tá sí lonnaithe le fada an lá i nGaeltacht na nDéise. Amhranaí clúiteach sean-nóis a bhfuil neart gradam bainte amach aicí agus an-chuid ceoil eisithe aicí ina saol . Tugann Áine máistir-rang san Amhránaíocht gach bliain ag an Daonscoil agus ullmhaíonn sí amhránaithe óga an lae inniu d’fheiseanna agus fleadhanna ceoil ag cinntiú buaine na hamhránaíochta traidisiúnta.